Maqola sarlavhasi:
O‘yin texnologiyalari vositasida autizm sindromi bolalarning ijodkorlik qobiliyatlarini rivojlantirish
Abstrakt:
Ushbu maqolada autizm sindromli bolalarning ijodkorlik qobiliyatlarini o‘yin texnologiyalari asosida rivojlantirish bo‘yicha so‘z yuritilgan. Jamiyatimizda so‘nggi yillarda autizm sindromli bolalar sonining tobora ortib borish muammolari, iqtidorli autizm sindromli bolalarning jamiyatga sotsialashuv muammolari, ularning ijodkorlik qobilyatlarini erta aniqlash, maxsus tashkil etilgan korreksion mashg‘ulotlar davomida rivojlantirish bosqichlari, ijodkorlik qobiliyatlarini rivojlantirishda o‘yin texnologiyalarining ahamiyati haqida so‘z yuritilgan. Autizm sindromli bolalarning ijodkorlik qobiliyatlarini o‘yin texnologiyalari asosida rivojlantirish bo‘yicha tavsiyalar berilgan.
Tavsif:
Jahonda hozirgi kunda alohida yordamga muhtoj bolalarni o‘rganish, ulardagi nuqsonlarning kelib chiqish sabablari, rivojlanishi, ularni oldini olish, maxsus yordamga muhtoj bolalarga ta’lim-tarbiya berish, ulardagi nuqsonlarni korreksiyalash bo‘yicha ko‘plab ishlar olib borilmoqda. Ayni paytda autizm spektrining buzilishi nafaqat tibbiy, ijtimoiy, balki psixologik-pedagogik muammo sifatida ham ko‘rib chiqiladi.
Kalit so‘zlar:
Yo‘nalish:
Yo‘nalish sohasi:
Umumiy psixologiya
Foydalanilgan adabiyotlar
| O‘zbekiston Respublikasi qonun qonun osti hujjatlari: |
| 1. Oʼzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. –T.: Oʼzbekiston., 2023. |
| 2. Sh.Mirziyoyev 2022-2026-yillarga mo‘ljallangan “Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi |
| 3. Konventsiya o pravax invalidov 61/106 Organizatsiya Obʼedinennыx Natsiy. Rezolyutsiya, prinyataya Generalьnoy Аssambleey 13 dekabrya 2006 goda |
| 3. O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PF-4947-son Farmoni. 2017 yil 7 fevral // O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2017 yil, 6-son, 70-modda; 20-son, 354-modda; 23-son, 448-modda. |
| 4. Nogironligi bo‘lgan shaxslarni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida. O‘zbekiston Respublikasi Pre- |
| zidentining PF-5270-son Farmoni. 2017 yil 1 dekabr. |
| 5. O‘zbekiston Respublikasi xalq ta’limi tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida. |
| 6. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 13-oktabrda qabul qilingan “Alohida ta’lim ehtiyojlari bo‘lgan bolalarga ta’lim – tarbiya berish tizimini yanada takomillashtirish chora- tadbirlari to‘g‘risidagi” №4860 sonli qarori. |
| 7. Oʼzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2011 yil 13 sentyabrdagi “Imkoniyati cheklangan bolalar uchun ixtisoslashtirilgan davlat taʼlim muassasalari |
| toʼgʼrisidagi meʼyoriy-huquqiy hujjatlarni tasdiqlash haqida”gi 256-sonli Qarori // |
| Kitob va turkum nashrlari |
| 1. Артемова Л. В. Окружаюший мир в дидактических играх дошкольников / Л. В. Артемова. - М.: 2014. – 150. |
| 2. Бондаренко А. К. Дидактические игрьг в детском саду: кн. Для воспитателя дет. сада / А. К. Бондаренко. - М.: Просвешение, 2019. - 160 |
| 3. Монтессори М. Научная педагогика. Том 1. Дом ребѐнка. — М.: Народная книга, 2014 |
| 4. Играем, развиваемся, растѐм: дидактические игрь для детей дошкольного возраста / сост. Н. В. Нишева. - СПб: ООО Издвательство «Детство-ПРЕСС», 2010. – 370 |
| 5. Катаева А. А. Дидактические игрь и упражнения в обучении умственно отстальх дошкольников / А. А. Катаева, Е. А. Стребелева. - М.: 2013 |
| 6. Леонтьев А. Н. Психологические основы детской игры: избранные психологические произведения /А. Н. Леонтьев. - М.: Педагогика, 2009. |
| 7. Лубовский В. И. Развитие словесной регуляции детей /В. И. Лубовский. - М., 2014. |
| 8. Макаренко А. С. Педагогические сочинения: соч. в 7- ми т. А. С. Макаренко. - 2010, - 272 с. |
| 9. Морозова Н. Г. Формирование познавательньх интересов у аномальньх детей / Н. Г. Морозова, - М., 2013. |
| 10. Обухова Л. Ф. Детская психология: теория, факть, проблемь / Л. Ф. Обухова. - М.: 2012. |
| 11. Водинская М.В., Шапиро М.С. Развитие творческих способностей ребенка на занятиях изобразительной деятельностью// Лечебная педагогика: методические разработки // Изд: Теревинф, 2006 г |
| 12. Чуркин А. А. Практическое руководство по применению МКБ- 10 в психиатрии и наркологии / А. А. Чуркин, Н. А. Мартюшов. М.: Изд-во ГНЦ СиСП им. В. П. Сербского, 2004. - 140 с |
| Disseratsiya va dissertatsiya avtoreferati: |
| 1.1. Симашкова Наталья Валентиновна. Атипичный аутизм в детском возрасте. Aвтореферат. Доктора медицинских наук. – Москва: 2006. – 6 - 17стр |
| 1.2. С.В. Башаев. Развитие психофизических качеств у детей с аутизмом 8-10 лет средствами игровой деятельности: Aвтореферат. маг.дисс.-Тольятти: ИФКИС, 2017. – 21 стр. |
| 1.3. Завитаев Петр Юрьевич.Клиническая семантика аутизм. Avtoreferat. Кандидат медицинских наук. - Санкт-Петербург: 2008. – 15стр – 30 стр. |
| Jurnallardagi maqolalarga havolalar: |
| 1. S. Ferdous, Syed Ishtiaque Ahmed, Anika Anwar. Interactive Technology and |
| Smart Education Speech development of autistic children by interactive computer |
| game. Computer Science, Education. - 2015. |
| 2. K. Porayska-Pomsta, Keith Anderson Building an Intelligent, Authorable |
| Serious Game for Autistic Children and Their Carer. Advances in Computer… - 12 November 2013 |
| 3. Eirini Christinaki, N. Vidakis, G. Triantafyllidis. A novel educational game for teaching emotion identification skills to preschoolers with autism diagnosis“. Computer Science and Information Systems . - 2014. |
| 4. Ж.В.Альбицкая .Проблема раннего детского аутизма у детей. - Санкт |
| Петербург 2016. |
| 5. Анфисовна Опыт развитие коммуникативных навыков у аутичных детей |
| с помощю рисования комиксов. – 2017. |
| 6. Никольская О. С., Баенская Е. Р. Коррекция детского аутизма как нарушения аффективной сферы: содержание подхода. Альманах Института коррекционной педагогики. – 2014. – Альманах № 19. – Электрон. ст. – URL: |
| 7. "The Diagnosis of Autism: From Kanner to DSM-III to DSM-5 and Beyond". Journal of Autism and Developmental Disorders 51 (12): 4253–4270. December 2021. |
| 8. Paul R., Augustyn A., Klin A., Volkmar F.R. Perception and Production of |
| Prosody by Speakers with Autism Spectrum Disorders // Journal of Autism and Developmental Disorders, Vol. 35, No. 2, April 2005. |
| 9. McCann J., Peppe S. Prosody in autism spectrum disorders: a critical review // Int J Lang Commun Disord. 2003 Oct—Dec.; 38(4):325—50. |
| 10.Nurmatova Durdona Gafurjon qizi Autizm sindromli bolalar ijtimoiylashuvida psixokorreksion vazifalar. Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences.: VOLUME 1 | ISSUE 7 ISSN 2181-1784 Scientific Journal Impact Factor SJIF. - 2021. |
| 11.Joldasheva, A., & Yuldasheva, N. (2020). FACTORS EFFECT ON CREATIVE THINKING OF PRESCHOOLERS. In Психологическое здоровье населения как важный фактор обеспечения процветания общества (pp. 372-376). |
| 12. ISAKOVA, M. T. L., & YULDASHEVA, N. S. Z. Q. TAQLID-BILISHNING BOSHLANISHI SIFATIDA. PSIXOLOGIYA Учредители: Бухарский государственный университет, (4), 29-31. |
| Simpozium va konferensiya ishlariga havolalar: |
| 1.1. Маматкулов Б.М., Авезова Г.С. “Врожденные аномалии как причина детской инвалидности (по материалам Ташкента Узбекистан) Наука молодых ., -2015. |
| 1.2. Practitioner Review: Self-injurious behaviour in children with developmental delay". J Child Psychol Psychiatry 56 (10): 1042–54. October 2015. |
| 1.3. Asrarxanova E’tibor Abduvaxob qizi. Autizm sindromli bolalarning ijtimoiy hayotdagi o‘rni. Ta’lim va innovatsion tadqiqotlar. - 2023 yil № 7 ISSN 2181-1709 |

Maqolaning muallifi
Muallif: Saidaripova Saida Rahmatjonovna
Ish joyi: Gold Star xususiy maktab
Lavozim: Logoped
Ilmiy daraja: Magistr
